Skûtsjesilen
Reeds in de negentiende eeuw werden wedstrijden met skûtsjes georganiseerd, zoals in 1820 in Sneek. Toentertijd werd met name gezeild als de boeren geen vracht hadden en de schippers op die manier wel eens een geldprijs konden verdienen. Vaak waren het kasteleins die een wedstrijd uitschreven, bijvoorbeeld als er kermis was, zodat na afloop de prijsuitreiking in het café kon worden gehouden. In de tweede helft van de negentiende eeuw werden verenigingen opgericht om het zeilen te organiseren. Toen raakte ook het idee van amateursport in zwang, en werd er vrijwel geen wedstrijden meer uitgeschreven om geld. Omdat de schippers de tijd niet konden missen, begon het aantal deelnemers terug te lopen.
Toen in de eerste helft van de twintigste eeuw de vrachtvaart steeds meer gemotoriseerd werd, begon ook het aantal skûtsjes terug te lopen. In de Tweede Wereldoorlog was er al door het tekort aan brandstof weer meer te doen voor skûtsjeschippers. Zo werd er weer meer gezeild en tegen die achtergrond werd in 1945 de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (Centrale Commissie Skûtsjesilen), afgekort SKS, opgericht.
Terwijl het aantal wedstrijdcommissies groeide na de oorlog, liep het aantal skûtsjes terug; in de jaren vijftig was het niet meer goed mogelijk voor een beroepsschipper om een skûtsje in de vaart te houden. Daarom zijn stichtingen opgericht die voor eigen rekening een skûtsje aan het Skûtsjesilen lieten deelnemen. Zo is het huidige SKS- kampioenschap ontstaan, met skûtsjes die uitkomen voor een stad of dorp.
In de jaren zeventig en tachtig bleek het mogelijk voor particulieren om een eigen skûtsje te bezitten. Omdat deze skûtsjes niet pasten in het stramien van de SKS (de schippers kwamen niet voort uit een schippersfamilie), hebben deze schippers een eigen organisatie opgezet, die sinds 1981 de Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen (Open Friese Kampioenschappen Skûtsjesilen), afgekort IFKS, uitschrijft. Daardoor zijn er nu in Friesland twee kampioenschappen Skûtsjesilen.
Aan het SKS-skutsjesilen wordt al jarenlang deelgenomen door een vast aantal van 14 skûtsjes. Hoewel er regelmatig een andere schipper of bemanning aantreedt, zijn het vaak nog dezelfde schepen die mee doen.
De belangstelling voor de IFKS is in de loop der jaren zodanig gegroeid, dat er momenteel in vier klassen wordt gezeild door ruim zestig skûtsjes.
Het Skûtsjesilen wordt gehouden tijdens de noordelijke bouwvak.
